به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تنکابن ۲۴» معیار و ملاک نزدیکی به انبیا و اولیا محتوای این سخن پربار امام (علیه‌السلام) است، می‌فرماید «نزدیک‌ترین مردم به پیامبران، آن‌هایی هستند که از همه به تعلیمات آنان آگاه‌ترند (و در سایه این آگاهی به آن جامه عمل می‌پوشانند)»؛ (إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِالْأَنْبِيَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ).
سپس حضرت(علیه‌السلام) این آیه را تلاوت فرمود: «شایسته‌ترین و نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم آن‌ها هستند که از او پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان به این پیامبر»؛ (ثُمَّ تَلا: (إِنَّ أَوْلَى النّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهذَا النَّبِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا) الاْيَةَ).
روشن است که منظور امام(علیه‌السلام) از علم و آگاهی در این‌جا همان علمی است که دعوت به عمل می‌کند و علم، اگر در عمق جان انسان نفوذ کند به یقین انسان را به عمل وادار می‌کند.
بعضی از شارحان نهج‌البلاغه گفته‌اند که صحیح، «أعْمَلُهُمْ» است، زیرا آیه شریفه و جمله‌های بعد، سخن از اطاعت و تبعیت می‌گویند که همان عمل است؛ ولی همان‌گونه که گفتیم، نیازی به تغییر عبارت روایت از نزد خودمان نیست، زیرا ثمره درخت علم، عمل است و علمِ بی‌عمل نوعی جهل و نادانی است، زیرا اگر انسان چیزی را به‌طور قطع باور کند و عمیقاً به آن معتقد باشد، بر طبق آن راه می‌رود. سپس امام(علیه‌السلام) در تأیید گفتار مذکور می‌افزاید: «به یقین دوست محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) کسی است که خدا را اطاعت کند، هرچند پیوند نسبی‌اش دور باشد و دشمن محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) کسی است که خدا را نافرمانی کند هرچند قرابت او نزدیک باشد»؛ (ثُمَّ قَالَ: إِنَّ وَلِيَّ مُحَمَّدٍ مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ وَإِنْ بَعُدَتْ لُحْمَتُهُ، وَإِنَّ عَدُوَّ مُحَمَّدٍ مَنْ عَصَى اللَّهَ وَإِنْ قَرُبَتْ قَرَابَتُهُ).
«لُحمَة» معانی مختلفی دارد و در این‌جا به معنای قرابت و نزدیکی است.
آنچه امام (علیه‌السلام) در ذیل این کلام مبارک فرموده اشاره به مصداقی از مصادیق آن کبرای کلی است که پیش از آن فرمود و از آن‌جا که مخاطبان آن حضرت، امت پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند، آن اصل کلی را بر این امت منطبق ساخته و نتیجه‌گیری کرده که ولایت و دوستی پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و پیروی از آن حضرت جز از طریق اطاعت حاصل نمی‌شود. این همان چیزی است که در حدیث معروف امام سجاد(علیه‌السلام) ـ که گفت‌وگوی امام(علیه‌السلام) را با طاووس یمانی منعکس می‌کند ـ آمده است؛ حضرت در پایان این حدیث فرموده است: «خَلَقَ اللَّهُ الْجَنَّةَ لِمَنْ أَطَاعَهُ وَأَحْسَنَ وَلَوْ كَانَ عَبْداً حَبَشِيّاً وَخَلَقَ النَّارَ لِمَنْ عَصَاهُ وَلَوْ كَانَ وَلَداً قُرَشِيّاً؛ خداوند بهشت را آفریده برای کسانی که او را اطاعت کنند و این کار را به خوبی انجام دهند، هرچند برده حبشی باشند و دوزخ را آفریده برای کسانی که او را عصیان کنند، هرچند فرزندی از دودمان قریش باشند».
در حدیث دیگری می‌خوانیم که سعد بن عبدالملک ـ که از فرزندان عبدالعزیز بن مروان بود و امام باقر(علیه‌السلام) او را «سعد‌الخیر» می‌نامید ـ خدمت امام(علیه‌السلام) رسید در حالی که مانند زنان مصیبت‌زده گریه می‌کرد و اشک می‌ریخت. امام باقر(علیه‌السلام) فرمود: ای سعد چرا گریه می‌کنی؟ عرض کرد: چگونه گریه نکنم در حالی که از شجره ملعونه در قرآن (اشاره به بنی‌امیه است) هستم.
امام (علیه‌السلام) فرمود: تو از آن‌ها نیستی. تو اموی هستی؛ ولی از ما اهل‌بیت. آیا کلام خدا را نشنیده‌ای که از ابراهیم حکایت می‌کند و می‌گوید: (فَمَنْ تَبِعَنی فَإِنَّهُ مِنّی)؛ «هرکس از من متابعت کند او از من است»؟
شایان توجه این‌که مرحوم مغنیه، ولایت را در کلام مبارک امام(علیه‌السلام) به معنای امامت گرفته و جمله «إنَّ وَليَّ مُحَمَّدٍ» را به معنای امام و جانشین پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌داند که تفسیری بسیار بعید و ناسازگار با جمله‌های مختلف این کلام حکیمانه است.
انتهای خبر/
