به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تنکابن ۲۴» امام‌(علیه‌السلام) در این سخن حکمت‌آمیزش به گنه‌کاران مغرور هشدار می‌دهد، می‌فرماید «ای فرزند آدم! هنگامی‌که می‌بینی پروردگارت سبحانَه نعمت‌هایش را پی‌درپی بر تو می‌فرستد در حالی‌که تو معصیت او را می‌کنی، از او بترس (مبادا مجازات سنگینش در انتظار تو باشد)»؛

(یَا بْنَ آدَمَ، إِذَا رَأَیْتَ رَبَّکَ سُبْحَانَهُ یُتَابِعُ عَلَیْکَ نِعَمَهُ وَ أَنْتَ تَعْصِیهِ فَاحْذَرْهُ).

گنه‌کاران سه دسته‌اند:

گروهی آلودگی کمی دارند و یا اعمال نیک بسیار، توأم با صفای دل. خداوند این گروه را در همین جهان گرفتار مجازات‌هایی می‌کند تا پاک شوند و پاک از جهان بروند.

گروه دیگری گناهان سنگین‌تر و مجازات بیشتری دارند که خداوند به آن‌ها فرمان توبه داده و اگر توبه نکنند، در آخرت گرفتارند.

گروه سومی هستند که طغیان و سرکشی را به حد اعلی رسانده‌اند. خداوند آن‌ها را در همین دنیا گرفتار عذاب استدراج می‌کند.

منظور از عذاب استدراجی این است که لطف و رحمت خود را از آن‌ها می‌گیرد و توفیق را از آن‌ها سلب می‌کند، میدان را برای آن‌ها باز می‌گذارد، بلکه هر روز نعمت بیشتری به آن‌ها می‌دهد تا پشت آن‌ها از بار گناه سنگین گردد. ناگهان مجازات سنگین و دردناکی به سراغشان می‌آید و آن‌ها را درهم می‌کوبد و به یقین، مجازات در این حالت که در ناز و نعمت به سر می‌برند، بسیار دردناک‌تر است.

این درست به آن می‌ماند که شخصی به‌تدریج از شاخه‌های درختی بالا برود و هنگامی‌که به انتهای آن رسید، ناگهان تعادل خود را از دست بدهد و فرو افتد. بدیهی است که در این صورت، سقوطش شدیدتر است و تمام استخوان‌هایش درهم می‌شکند.

قرآن مجید بارها به عذاب استدراجی اشاره می‌فرماید؛ درباره‌ی گروهی از امت‌های پیشین می‌گوید: ما آن‌ها را گرفتار رنج و ناراحتی ساختیم، شاید بیدار شوند و تسلیم گردند…

(فَلَمّا نَسُوا ما ذُکِّروا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتّى إِذا فَرِحوا بِما أُوتوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ)؛

«هنگامی‌که آنچه را به آن‌ها تذکر داده شده بود، به فراموشی سپردند، درهای همه‌چیز (از نعمت‌ها) را به روی آن‌ها گشودیم تا (کاملاً) خوشحال شدند (و به آن دل بستند)، ناگهان آن‌ها را گرفتیم (و سخت مجازات کردیم) و در این هنگام همگی مأیوس شدند».

در سوره‌ی اعراف، آیات ۱۸۲ و ۱۸۳ نیز می‌خوانیم:

(وَ الَّذینَ کَذَّبوا بِآیاتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ * وَ أُمْلی لَهُمْ إِنَّ کَیْدی مَتینٌ)؛

«و آن‌ها که آیات ما را تکذیب کردند، به‌تدریج از جایی که نمی‌دانند گرفتار مجازاتشان خواهیم کرد * و به آن‌ها مهلت می‌دهیم (تا مجازاتشان دردناک‌تر باشد) زیرا تدبیر من قوی (و حساب‌شده) است».

در کتاب شریف کافی از امام صادق‌(علیه‌السلام) چنین نقل شده است:

«إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً فَأَذْنَبَ ذَنْباً أَتْبَعَهُ بِنَقِمَةٍ وَ یُذَکِّرُهُ الإِسْتِغْفَارَ وَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ شَرّاً فَأَذْنَبَ ذَنْباً أَتْبَعَهُ بِنِعْمَةٍ لِیُنْسِیَهُ الإِسْتِغْفَارَ وَ یَتَمَادَى بِهَا»؛

«هنگامی‌که خداوند نیکیِ بنده‌ای را بخواهد، به‌هنگام گناه، او را گوشمالی می‌دهد تا به یاد توبه بیفتد. و هنگامی‌که برای بنده‌ای (براثر اعمالش) بدی بخواهد، به‌هنگام گناه، نعمتی به او می‌بخشد تا استغفار را فراموش کند و به کار خود ادامه دهد. و این همان چیزی است که خداوند متعال می‌فرماید: (سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ) بِالنِّعَمِ عِندَ الْمَعَاصِی؛

«ما آن‌ها را به‌تدریج از آن‌جا که نمی‌دانند (به‌سوی عذاب) می‌بریم با بخشیدن نعمت به‌هنگام گناه».

در این‌جا این سؤال پیش می‌آید که کار خداوند، هدایت و بیدار ساختن است، نه غافل و گرفتار کردن. آیا این مطلب با آنچه گفته شد منافات ندارد؟

در پاسخ به این سؤال باید به این نکته توجه کرد که توفیقات الهی براثر لیاقت‌هاست؛ گاه افرادی چنان مست و مغرور و سرکش می‌شوند که هرگونه شایستگی هدایت را از دست می‌دهند و در واقع، اعمال آن‌هاست که آن‌ها را آن‌قدر از خدا دور کرده که حتی لیاقت هشدار ندارند، بلکه به عکس، مستحق مجازات‌های سنگین‌اند.

وَ قَالَ عَلَيهِ السِّلَامُ

يَا بْنَ آدَمَ، إِذَا رَأَيْتَ رَبَّکَ سُبْحَانَهُ يُتَابِعُ عَلَيْکَ نِعَمَهُ وَ أَنْتَ تَعْصِيهِ فَاحْذَرْهُ.

امام (عليه السلام) فرمود:

اى فرزند آدم! هنگامى که مى‌بينى پروردگارت نعمت‌هايش را پى درپى بر تو مى‌فرستد در حالى که تو معصيت او را مى‌کنى از او بترس (مبادا مجازات سنگينش در انتظار تو باشد).

انتهای خبر/