به گزارش تنکابن24، میوه فیسالیس به دلیل طعم خوش و بی نظیرش در کشور‌های اروپایی و آمریکایی طرفداران زیادی دارد. فیسالیس میوه استوایی بومی آمازون بوده است که در آفریقا و آسیا یافت می‌شود. بوته‌های این میوه تا ارتفاع ۱ متر رشد می‌کنند و دارای بوته‌های کوچک مخملی کرم رنگ ۳ گوش است میوه آن نارنجی رنگ متمایل به زرد بوده هر بوته در صورت نگهداری صحیح قادر به تولید ۲ یا ۵ کیلو میوه است. این میوه بی نظیر، با رنگ نارنجی زرد، تقریباً هم سایز عناب است.

تمایل بازار ایران به میوه‌های خاص و جدید، نظیر آووکادو و آلوئه ورا و... انگیزه و اشتیاق تولیدکنندگان را به تولید میوه‌های جدید برانگیخته است: جدیدترین میوه‌ای که می‌توانید در بازار‌های ایران پیدا کنید فیسالیس نام دارد، اگرچه این محصول در بسیاری از مناطق دنیا در شرایط فضای باز تولید می‌شود، اما تولید آن در ایران به ویژه در استان تهران با کشت در گلخانه آغاز شده است.

این میوه منبع آنتی‌اکسیدان و سرشار از ویتامین‌های آ، ئی، اف، بی و ویتامین ث است. فیسالیس بدن انسان را با به دام انداختن رادیکال‌های آزاد که موجب بروز بیماری‌هایی مانند سرطان، سکتهٔ قلبی، پروستات، آسم و آلرژی می‌شود، حفاظت می‌کند. مصرف این میوه تأثیر بسزایی در شادابی و پوست و تقویت قوای‌جنسی دارد.
در قدیم، قابله‌ها به زنی که می‌خواست جنین خود را سقط کند، فیسالیس می‌دادند و زنانی که از آن می‌خوردند، دیگر بچه دار نمی‌شدند. اکنون از نظر علمی ثابت شده است که میوه این گیاه، خاصیت عقیم کنندگی دارد.

کاشت تا برداشت گیاه فیسالیس

فیسالیس از گیاهان بومی مناطق معتدل گرم و نیمه گرمسیری در جهان می‌باشد. فیسالیس گیاهی علفی است که تقریبا شبیه گوجه فرنگی می‌باشد. فیسالیس میوه‌ای نارنجی رنگ است که در اندازه و شکل و ساختار مشابه یک گوجه فرنگی کوچک است.

میوه فیسالیس در کیسه‌های کاغذی شکل پوشیده می‌شود که این کیسه میوه را از آفات حفظ می‌کند. میوه فیسالیس در بافت، شبیه گوجه فرنگی است و عطر و طعم آن مخلوطی از آناناس و میوه‌های ترش مثل توت فرنگی می‌باشد. فیسالیس را می‌توان به صورت خام استفاده کرد و همچنین می‌توان آن را در دسر و مربا و ژله هم به کار برد. فیسالیس را می‌توان مانند انجیر، زردآلو و انگور خشک کرد.

 

ویژگی‌های مورفولوژیک

برگ: برگ‌های فیسالیس به صورت متناوب و قلبی تا بیضوی شکل و کرکدار است و حاشیه برگ‌ها به صورت ساده می‌باشد. طول دمبرگ بین ۴ -۵ سانتی متر و پهنک برگ به ابعاد ۶ در ۵/۳ سانتی متر است.

گل: گل‌های عروسک پشت پرده، در زاویه بین برگ‌ها و شاخه اصلی تولید می‌شوند و به رنگ‌های سفید، آبی، زرد و ارغوانی دیده می‌شوند گل آذین منفرد و هرمافرودیت، دارای گل‌های متقارن با تخمدان تحتانی می‌باشد که از ۵ کاسبرگ پیوسته و ۵ گلبرگ به رنگ زرد کمرنگ با لکه‌های سیاه و کرکدار، ۵ پرچم و یک مادگی تشکیل گردیده است.

تخمدان گل‌های فیسالیس، دوبرچ‌های پیوسته بوده و تخمک‌های زیادی در هر برچه به رنگ سبز روشن و بدون کرک در آن دیده می‌شود. لازم به ذکر است که فیسالیس تقریبا در سرتاسر سال گلدهی و باردهی دارد.

ریشه: ریشه گیاه عروسک پشت پرده، افشان و سطحی می‌باشد. البته در برخی از گونه‌ها اندامی شبیه ریزوم نیز دیده می‌شود.

ساقه: ساقه فیسالیس، راست، چهار گوش و تو خالی و بدون دمبرگ می‌باشد.

میوه: میوه عروسک پشت پرده از نوع سته بوده و در پوششی از کاسبرگ محصور شده است. این میوه دارای رنگ‌های زرد طلایی، نارنجی روشن و قرمز است و مقدار زیادی دانه به رنگ قهو‌های مایل به زرد دارد. لازم به ذکر است طول میوه تقریبا ۳ سانتیمتر و قطر آن، به ۵/۲ سانتی متر می‌رسد.

از شاخص‌های رسیدگی میوه فیسالیس می‌توان به تغییر رنگ زمینه از سبز به نارنجی یا زرد طلایی اشاره کرد. چنانچه با فشارسنج، رسیدگی میوه کنترل گردد، بایستی تحمل نیروی معادل ۵/۴ نیوتن را داشته باشد. تجمع مواد جامد محلول و تغییر نوع مواد پکتینی از دیگر شاخص‌های رسیدگی عروسک پشت پرده می‌باشد. بطوری که قند کل میوه در زمان برداشت بالای ۶ % و مواد جامد محلول ۱۶ – ۸ % و اسیدیته میوه نیز ۹۲ -۷۳ % و pH آن بین ۴/۳ – ۷/۴ باشد.

محتویات میوه فیسالیس در ۱۰۰ گرم میوه عبارتست از:۸۵ گرم آب، ۸۵ کیلوکالری انرژی، ۷/۰ گرم چربی، ۱ میلی گرم آهن، ۹/۱ گرم پروتئین، ۲%چربی، ۳ میلی گرم بتاکاروتن، ۸ گرم مواد قندی، ۹ میلی گرم کلسیم، ۴۰ میلی گرم فسفر، ۸/۲ میلی گرم نیاسین، ۱۱/۰ گرم تیامین، ۱۱ میلی گرم ویتامین ث، ۴/ ۰ میلی گرم ریبوفلاوین و ۷۲۰ واحد ویتامین آ می‌باشد.

روش کاشت فیسالیس

قبل از کاشت حتما زمین را قارچ کش بزنید. کاشت ازطریق بذر امکان پذیراست. بهترین روش کاشت از طریق نهال می‌باشد.

زمان کاشت از اواسط اسفندماه تا اواخر فروردین ماه است. بذررا در سینی نشا بکارید و بعد از ۳۵ تا ۴۰ روزبه زمین اصلی انتقال دهید. فیسالیس را می‌توان در تمامی فصول سال در گلخانه کشت نمود. بعد از کاشت جوانه زنی به سرعت انجام میگیرد.

بهترین نوع خاک برای فیسالیس خاک سبک بدون کود مناسب است. ترکیب های:پیت ماس + کوکوپیت وخاک ساحلی مناسب است.

سینی نشاء تا جوانه زنی مرطوب باشد وهرروز آبیاری گردد، بعد از جوانه زنی هر موقع خاک خشک شد آب داده شود. بعد از ۱۵ تا ۲۰ روز بذر‌ها جوانه میزند. نهال‌ها به اندازه ۱۰ تا ۲۰ سانت رشد کردند آن را جهت کشت انتقال دهید.

گیاه فیسالیس در خاک‌های شنی که غنی هستند به خوبی رشد می‌کند. اگر خاک خیلی غنی باشد باعث تشویق تولید زیاد برگ و کاهش باردهی و محصول می‌شود. دادن کود متوسط، باعث رشد رویشی بیش از حد و کاهش گل دهی می‌شود. هرچه مقدار کود دهی کمتر باشد میزان محصول بیشتر است. جوانه سبز شده را از وزش باد دور نگه دارید. مکان آفتابی و پر نور مناسب رشد است.

خاک

خاک سبک بدون کود مناسب است. ترکیب:پیت ماس + کوکوپیت و خاک باغچه مناسب است.

فیسالیس در خاک‌های شنی که تقریبا غنی هستند به خوبی رشد می‌کند. اگر خاک خیلی غنی باشد باعث تشویق تولید برگ و کاهش باردهی می‌شود. حتی دادن کود متوسط، باعث رشد رویشی بیش از حد و کاهش گل دهی می‌شود. بازده بالا با کود کم و یا بدون کود به دست آمده است

نور و دما

گیاه معمولا به طور طبیعی پر پشت است، اما می‌توان نوک شاخه‌های در حال رشد که کمتر از ۳۰ سانتی متر هستند را هرس کرد، این کار باعث تشویق به رشد می‌شود. در مناطقی که سرما یک مشکل است، برای بوته باید محافظ فراهم شود. برای جلوگیری از تاثیر سرما می‌توان روی بوته پوشش‌های پلاستیکی قرار داد. همچنین می‌توان گلدان را به یک جای امن منتقل کرد.

جوانه سبز شده را از وزش باد دور نگه دارید.

مکان آفتابی و پر نور مناسب رشد است.

آبیاری

فیسالیس به آبیاری مداوم نیاز دارد تا بتواند محصول خوبی بدهد. اگر خاک مشکل زهکشی دارد گیاه باید در شیب ملایم کاشته شود. زمانی که میوه‌ها به بلوغ رسیدند آبیاری را باید قطع کرد. گیاه فیسالیس در طول خشکسالی خفته می‌شود. در صورت لزوم می‌توان برای گیاه داربست درست کرد.

فیسالیس به هرس خیلی کمی نیاز دارد مگر این که گیاه روی داربست باشد. برای هرس شاخه‌های رو به رشد را باید کمی کوتاه کرد.

آفات و بیماری‌ها

فیسالیس به طور اختصاصی فاقد بیماری یا آفت می‌باشد، اما مهمترین آفات آن همان آفات و بی ماری‌های مشترک گوجه و فلفل مانند شته، مگس سفید مینوز و کنه تارعنکبوتی می‌باشد.

مهمترین بیماری‌های میوه مذکور نیز نماتد آفریقای جنوبی است که خسارت فراوانی را وارد نموده و همچنین بیماری و آفات دیگری، چون عنکبوت قرمز، خرگوش صحرایی، سوسک کک Chrysomelidae، بیماری کپک پودری و نقطه برگ باکتریایی Xanthomonas گزارش گریده است.

برداشت

میوه را زمانی می‌توان برداشت کرد که روی زمین بیفتد. میوه بالغ را می‌توان چند ماه نگه داری کرد. فیسالیس را فقط به صورت رسیده بخورید، توجه داشته باشید که پوشش این میوه سمی است.

زمان میوه دهی گیاه فیسالیس

گیاه فیسالیس بسته به اینکه در محیط گلخانه‌ای کاشته شده و یا در فضای باز پرورش داده می‌شود، زمان شکوفه دهی و میوه دهی آن متفاوت است، اما در کل می‌توان گفت که زمان میوه دهی این گیاه ماه‌های خرداد، مرداد و مهر می‌باشد.

کشت گلخانه‌ای فیسالیس در ایران

علاوه بر خواص دارویی فراوان این میوه، از برگ و ساقه‌های آن نیز به صورت دم نوش استفاده می‌کنند. دم کرده آن برای درمان آسم موثر است. در حال حاضر ۷۰۰۰ متر مربع از گلخانه‌های استان تهران زیر کشت این محصول ارزشمند می‌باشد. این میوه خاص که میوه رسیده آن جنبه خوراکی، دارویی و صنعتی دارد در ایران به "عروسک پشت پرده" نیز معروف است و در کشور‌های همسایه به نام‌های "گیلاس زمینی" و "فانوس چینی" نیز شناخته می‌شود، بومی آمریکای جنوبی است، این گیاه برای رشد نیاز به مکانی آفتابی و گرم دارد و می‌توان این گیاه را در اکثر خاک‌ها و یا حتی در گلدان‌ها کشت کرد.

شرایط کاشت، داشت و برداشت آن، کاملاً شبیه به گوجه فرنگی است. فیسالیس به تازگی در ایران در منطقه ورامین به صورت گلخانه‌ای کشت و کار می‌شود. (در فصل زمستان کشت و در بهار برداشت می‌شود.) این گیاه با استفاده از بذر ازدیاد می‌یابد. بوته‌های این میوه تا ارتفاع یک متر رشد می‌کنند و دارای بوته‌های کوچک مخملی کرم رنگ سه گوش است، هر بوته در صورت نگهداری صحیح، قادر به تولید ۲ تا ۵ کیلو میوه می‌باشد.

خواص میوه فیسالیس

میوه فیسالیس (Physalis) دارای بافتی همچون گوجه فرنگی و ترکیبی از طعم میوه های توت فرنگی، گیلاس، کیوی وآناناس است. این میوه از رده گیاهان تک لپه ای و از رسته بادنجان سانان است که به دلیل قرار گرفتن در لفاف کاغذی شکل فاقد هرگونه آلودگی و عوامل بیماری زا است و بدون نگهداری در یخچال بیش از 10 روز ماندگاری دارد و در صورت نگهداری در یخچال حدود 2 ماه مدت زمان ماندگاری این میوه نیز افزایش می یابد.

* فیسالیس منبع غنی و طبیعی از آنتی اکسیدان ها بوده و ویتامین های A، E، C، P و F را در خود دارد. این میوه بدن انسان را در مقابل خنثی سازی رادیکال های آزاد که موجب بروز بیماری هایی چون سرطان، سکته قلبی، پروستات، آسم و آلرژی می شود، حفاظت می کند.

فیسالیس غنی از مواد معدنی مانند آهن، پتاسیم، فسفر و منیزیم است

* علاوه بر خواص دارویی فراوان این میوه، از برگ و ساقه های آن نیز به صورت دم نوش استفاده می کنند. دم کرده آن برای درمان آسم موثر است، این میوه برای بیماری های پوستی خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی کننده دارد. برگ های آن برای درمان مالاریا، هپاتیت، روماتیسم و ناراحتی کبدی مورد استفاده قرار می گیرد.

* از جمله خواص این میوه تقویت کننده سیستم دفاعی بدن است، خاصیت ضد سرطانی، ضد باکتری و ضد ویروسی دارد.

* از دیگر مزایای این میوه تأثیر بسزایی است که در شادابی و طراوت پوست و تقویت قوای جنسی دارد.

* ویتامین P موجود در آن به بدن در جذب ویتامین C کمک می کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.

* ویتامین های B کمپلکس در این میوه مانند تیامین برای سوخت و ساز سالم بدن، پوست، چشم و مغز لازم است. پکتین نوعی فیبر موجود در این میوه است که کاهش دهنده کلسترول است.

* فیسالیس غنی از مواد معدنی مانند آهن، پتاسیم، فسفر و منیزیم است.

* از میوه فیسالیس در تهیه کرم های آرایشی نیز استفاده می شود همچنین مصرف این میوه تأثیر بسزایی در شادابی و طراوت پوست دارد.

اکنون این میوه مفید در تنکابن و رامسر تولید انبوه می شود با توجه به خواص بالای این میوه ضروری است به صورت همگانی استفاده شود. این میوه به صورت خودرو در استان های گیلان، مازندران، آذربایجان و گلستان نیز یافت می شود.

بهبود سلامت چشم

میوه ی فیسالیس یک میوه ی دوستدار چشم در نظر گرفته می شود، چون این میوه دارای ویتامین A بالایی می باشد. تنها ۱۰۰ گرم میوه ی فیسالیس را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. بنابراین مصرف منظم این میوه قطعا می تواند به حفاظت از بینایی چشم شما در برابر مشکلات مرتبط با پیری مانند تخریب ماکولا کمک کند. علاوه بر این، ویتامین A فعالیت آنتی اکسیدانی قوی را نشان داد که به این معنی است که مصرف این میوه می تواند نقش حیاتی را در کاهش آسیب رادیکال های آزاد ایفا کند. کاربرد خارجی آب این میوه برای درمان مشکلات چشمی مانند ناخنک استفاده می شود.

تقویت سیستم ایمنی بدن

تنها با مصرف ۱۰۰ گرم میوه ی فیسالیس ۱۸ درصد ویتامین C مجاز توصیه شده تامین می شود، مطمئن باشید که مصرف روزانه ی این میوه کمک فوق العاده ای به تقویت سیستم ایمنی بدن شما می کند. ویتامین C توسط افزایش سنتز سلول های مبارزه کننده با عفونت باعث افزایش تقویت سیستم ایمنی بدن می گردد. این میوه منبع خوبی از پلی ساکاریدها بوده که به افزایش ایمنی کمک می کنند.

افزایش انرژی

میوه ی فیسالیس حاوی دوزهای خوبی از ویتامین B می باشد، مواد غذایی که برای تولید انرژی در بدن ضروری می باشند. مصرف کافی ویتامین B به حفظ انرژی شما کمک کرده و مانع از خستگی می گردد. ۱۰۰ گرم میوه ی فیسالیس دارای ۱۱/۰ میلی گرم تیامین، ۰۴/۰ میلی گرم ریبوفلاوین و ۸/۲ میلی گرم نیاسین می باشد. همه ی این ویتامین ها نقش مهمی را در تولید انرژی از کربوهیدرات ها و چربی های رژیم غذایی ایفاء می کنند.

پایین آورنده ی سطوح کلسترول

میوه ی فیسالیس حاوی مقدار زیادی پکتین نیز می باشد که یک فیبر محلول بوده که دارای خواص کاهنده ی کلسترول می باشد. پکتین توانایی خوبی جهت اتصال به کلسترول داشته که از جذب آن ها جلوگیری کرده و در نهایت باعث حذف آن ها از بدن می گردد. بنابراین، افرادی که دارای سطوح کلسترول بالایی هستند ممکن است مصرف منظم فیسالیس برای آن ها مفید باشد.

کمک به کاهش وزن

میوه ی فیسالیس می تواند برای کاهش وزن مناسب باشد، چون ۱۰۰ گرم از این میوه تنها ۵۳ کالری دارد. محتوای کل چربی (۷۰/ گرم) در این میوه نیز ناچیز است و علاوه بر این دارای کلسترول کمی است. میوه ی فیسالیس دارای کالری بسیار کمی بوده و از این رو افزایش مصرف آن مطمئنا نمی تواند منجر به افزایش وزن گردد.

منبع خوبی از پروتئین ها

بعضی افراد تصور می کنند که گوشت تنها منبع خوب پروتئین می باشد، اما این تصور اشتباه است. میوه ی فیسالیس خام و خشک نیز می تواند حاوی مقادیر قابل توجهی از پروتئین ها باشد، این میوه دارای ۱۸ نوع مختلف آمینو اسیدها از جمله تمام ۸ آمینو اسید ضروری می باشد. آمینو اسیدها ترکیبات آلی هستند که به عنوان بلوک های ساختاری پروتئین ها عمل می کنند. ۱۰۰ گرم میوه ی فیسالیس خشک شده حاوی ۱۶ درصد مقدار مصروف روزانه ی توصیه شده از پروتئین می باشد. بنابراین گیاه خوارانی که به دنبال یافتن منابع غیر گوشتی به منظور افزایش جذب پروتئین هستند، می توانند از این میوه در رژیم غذایی خود استفاده کنند.

میوه ی خشک فیسالیس

در مقایسه با فیسالیس خام، نوع خشک این میوه حاوی مواد تغذیه ای متمرکزتری می باشد. بنابراین مصرف منظم فیسالیس خشک قطعا می تواند مصرف مواد تغذیه ای شما را به حداکثر برساند. بافت این میوه ی خشک شده نرم و چروکیده و شبیه یک کشمش می باشد. از آن جا که این میوه باعث افزایش بالقوه ی انرژی می گردد، آن ها اغلب به شکلات های انرژی زا اضافه می شوند.

نحوه ی خوردن میوه ی فیسالیس

همانطور که قبلا ذکر شد، میوه ی فیسالیس توسط یک پوسته ی کاغذی غیر معمول احاطه شده است. بنابراین، هنگام خوردن این میوه، در مرحله ی اول شما نیاز به جدا کردن پوست از میوه دارید. این کار به این دلیل است که پوسته غیر خوراکی می باشد. از این رو حذف آن از میوه ضروری می باشد. بعد از برداشتن پوسته، میوه را با آب بشویید و سپس آن را یا به صورت خام مصرف کنید و یا می توانید به صورت پخته شده به انواعی از غذاهای اضافه کنید. میوه ی فیسالیس برش داده شده می توانند به هر نوع سالادی اضافه شوند. این میوه طعم ترش و شیرینی را به غذاها می دهد.

عوارض و مضرات میوه فیسالیس

مسمومیت

از خوردن فیسالیس سبز و نارس خودداری کنید چون ممکن است سمی باشد و باعث مسمومیت شود.

همچنین توصیه شده که از مصرف فیسالیس وحشی جدا خودداری کنید

آلرژی و حساسیت

اگر به انواع توت ها آلرژی و حساسیت دارید ممکن است فیسالیس هم باعث آلرژی و حساسیت در شما شود

مصرف برای خانم های باردار

عصاره آبی میوه فیسالیس به عنوان یک داروی ضدبارداری سنتی و سقط جنین توسط گیاهشناسان طب قدیم ایرانی شناخته شده است. در قدیم، قابله ها به زنی که می خواست جنین خود را سقط کند، فیسالیس می دادند و زنانی که از آن می خوردند، دیگر بچه دار نمی‌شدند. اکنون از نظر علمی ثابت شده است که میوه این گیاه، خاصیت عقیم کنندگی دارد.

ناباروری

میوه ی فیسالیس سبب ناباروری می شود.

بیماران مبتلا به نارسایی طحال

بیماران مبتلا به نارسایی طحال باید از مصرف میوه ی فیسالیس خودداری کنند.